Δευτέρα 4 Ιανουαρίου 2016

04 Ιανουαρίου 1956: ο Κωνσταντίνος Καραμανλής ιδρύει την ΕΡΕ.

Η Εθνική Ριζοσπαστική Ένωσις (ΕΡΕ) ήταν ένα ελληνικό πολιτικό κόμμα, αμιγώς προσωποπαγές που ιδρύθηκε στις 4 Ιανουαρίου 1956 από τον Κωνσταντίνο Καραμανλή το οποίο έλαβε μέρος στις αμέσως εκλογές του Φεβρουαρίου 1956, κερδίζοντας στη σειρά τρεις εκλογικές αναμετρήσεις, των ετών 1956, 1958 και 1961, με την τελευταία χαρακτηρισθείσα "βίας και νοθείας", προκαλώντας τον λεγόμενο "Ανένδοτο Αγώνα" εκ μέρους της αξιωματικής αντιπολίτευσης που ηγείτο τότε ο Γεώργιος Παπανδρέου. Τη δράση του κόμματος αυτού έβαλε τέλος η επελθούσα στη συνέχεια δικτατορία της 21ης Απριλίου του 1967, όπου και δεν επανεμφανίσθηκε πλέον στη πολιτική σκηνή της Ελλάδας.
Η διακυβέρνηση της χώρας από την ΕΡΕ, που κατέστη πράγματι αρχηγικό κόμμα, εφαρμόζοντας διακυβέρνηση πυγμής, "συνέπεσε" με την περίοδο της μεγαλύτερης έντασης του λεγομένου ψυχρού πολέμου και παρότι οι οπαδοί της χαρακτήρισαν την περίοδο εκείνη "χρυσή οκταετία" εντούτοις επιβαρύνθηκε με το μεγαλύτερο μεταναστευτικό ρεύμα και αστυφιλία που παρατηρήθηκε στην νεότερη ελληνική ιστορία. Συνέπεια αυτών είναι τα περισσότερα στοιχεία και δείκτες ανάπτυξης της περιόδου εκείνης να παρουσιάζουν πλασματική εικόνα.

Το "Παρασκήνιο" της ίδρυσης της ΕΡΕ
Το 1955, έτος ιδιαίτερα δραματικό για τον Ελληνισμό, βρίσκει την Μεσόγειο και περισσότερο την ανατολική λεκάνη της σε πλήρη αναβρασμό. Ο Γαλλο-αλγερινός πόλεμος να μαίνεται, η Αίγυπτος να έχει περάσει στην ρωσική επιρροή και αγγλογαλλικές μονάδες παρά το Σουέζ να συγκρούονται με αιγυπτιακές που αποτελούν την απαρχή της κρίσης που θα ξεσπάσει το επόμενο έτος. Στην Παλαιστίνη η ειρήνη είναι με το δάκτυλο στη σκανδάλη. Τον Απρίλιο ξεσπά ο ένοπλος αγώνας της ΕΟΚΑ στην Κύπρο και λίγο μετά αρχίζουν διώξεις και εκτελέσεις Ελληνοκυπρίων αγωνιστών. Συνέχεια των τελευταίων ξεσπά στη Τουρκία πογκρόμ κατά Ελλήνων τα λεγόμενα Σεπτεμβριανά. Τον ίδιο μήνα ο Νάσερ δημιουργεί τους "Φενταγίν" ειδικές μονάδες καταδρομών με εκρηκτικές δηλώσεις κατά της Δύσης. Στην Ελλάδα ο πρωθυπουργός Αλέξανδρος Παπάγος αρχηγός του δεξιού κόμματος Ελληνικού Συναγερμού ασθενεί βαριά αδυνατώντας την αντιμετώπιση των γεγονότων. Υπό αυτές τις επιβαρυντικές συνθήκες η εμπλοκή των ΗΠΑ στον χώρο, αλλά και στην εσωτερική ελληνική πολιτική ήταν πλέον δεδομένη.

Ο Σεπτέμβριος του έτους εκείνου δεν ήταν και από τους πλέον κολακευτικούς για την ελληνική πολιτική ζωή, κάτω μάλιστα από ένα κατακλυσμό εκατοντάδων απεγνωσμένων αιτημάτων δράσης εκ μέρους πρεσβειών, οργανώσεων, σωματείων και ιδιωτών τόσο από Κύπρο, όσο κυρίως από Κωνσταντινούπολη μπροστά στο νέο ξεριζωμό του ελληνικού στοιχείου που σημειωνόταν. Μάταια προσπαθούσε τότε και ο Βασιλεύς Παύλος να πείσει τον στρατάρχη - πρωθυπουργό, η υγεία του οποίου συνεχώς χειροτέρευε, να παραιτηθεί. Πρώτος που φέρεται να ζήτησε ("αξίωνε με διάβημα") από τον Βασιλέα Παύλο την άμεση διαδοχή με κήρυξη εκλογών ήταν ο Σοφοκλής Βενιζέλος, επικαλούμενος κίνδυνο ακυβερνησίας και ανάγκη να προληφθούν ελλοχεύοντες κίνδυνοι
Σημειώνεται ότι μετά την παραίτηση του Σπ. Μαρκεζίνη από την κυβέρνηση, τον Απρίλιο του 1954,ο Παπάγος, στο τέλος του 1954, είχε διορίσει αντιπροέδρους του κόμματος δύο πρώην πανεπιστημιακούς καθηγητές και πρωτοκλασάτους του κόμματος, τους Π. Κανελλόπουλο και Στ. Στεφανόπουλο. Τότε, όπως συμβαίνει πάντα σε παρόμοιες περιπτώσεις, κινητοποιήθηκαν και όλα τα συμφέροντα για την διαδοχή του πρωθυπουργού. Βουλευτές, πολιτευόμενοι, εκπρόσωποι παντός είδους επιδιώξεων άρχισαν να διαγκωνίζονται στα γραφεία των παραπάνω αντιπροέδρων του κόμματος, υποβάλλοντας ακόμα και "πρωτόκολλα τιμής" (προσωπικής υποστήριξης). Συνέπεια όμως αυτών ήταν να δημιουργηθούν μέσα στο ίδιο κόμμα δύο επιμέρους συσπειρωμένες ομάδες.
Όταν τελικά ο Παύλος ζήτησε και εγγράφως (1-10-1954) την παραίτηση του πρωθυπουργού, διαπιστώνοντας την μεταξύ των δύο αντιπροέδρων διάσταση απόψεων στο χειρισμό των εθνικών ζητημάτων, οι σύμβουλοι του Παπάγου εισηγήθηκαν ν΄ αρνηθεί, προωθώντας ταυτόχρονα, σύμφωνα με το άρθρο 76 του τότε Συντάγματος (1952), και το σχετικό ΦΕΚ 268/3-10-1955 με τον διορισμό "προσωρινού αναπληρωτή πρωθυπουργού" τον Στ. Στεφανόπουλο. Κατόπιν αυτού η κυβέρνηση δεν ήταν πλέον ακέφαλη και ούτε εκλογές απαιτούνταν.
Ωστόσο η πρωθυπουργία του Παπάγου θα διακοπεί, μερικές ώρες αργότερα, με τον θάνατό του, που επήλθε την επομένη στις 4 Οκτωβρίου.

Η "παρεμβατική" επιλογή
Αμέσως μετά το παλάτι θα καλέσει τον Κωνσταντίνο Καραμανλή στα ανάκτορα προκειμένου να του δώσει εντολή σχηματισμού κυβέρνησης. Αμέσως ο Καραμανλής θέλησε να αντικαταστήσει το Συναγερμό με ένα άλλο πολιτικό κόμμα. Έτσι στις 4 Γενάρη 1956 ιδρύθηκε η Εθνική Ριζοσπαστική Ένωση. Κατά την ίδρυση της ΕΡΕ προσχώρησαν σ' αυτήν τα περισσότερα στελέχη του διαλυθέντος κόμματος του Ελληνικού Συναγερμού καθώς και πολλοί πολιτευόμενοι από άλλα κόμματα: από τις διάφορες πτέρυγες του Κόμματος των Φιλελευθέρων, όπως ο Ευάγγελος Αβέρωφ Τοσίτσας, ο Κωνσταντίνος Τσάτσος, ο Γρηγόριος Κασιμάτης ο Δημήτρης Μακρής κ.α. Στην ιδρυτική διακήρυξη αναφέρεται ότι «αι δυο μεγάλοι πολιτικαί παρατάξεις αίτινες προέκυψαν από τον διχασμόν του 1915 ετερμάτισαν από μακρού χρόνου την αποστολήν των», ενώ παράλληλα τονίζεται ότι είναι αναγκαία η εμφάνιση νέων πολιτικών σχημάτων και η προβολή της «Ηγεσίας της Νέας Γενεάς». Η ΕΡΕ αποτελούσε έτσι μετεξέλιξη του Ελληνικού Συναγερμού, με ριζική όμως αλλαγή της ηγετικής του ομάδας και ιδιαίτερο τονισμό εκείνων ακριβώς των σημείων που συνιστούσαν την πρωτοτυπία του σε σχέση με τις έως τότε εκφράσεις της αντιβενιζελικής παράταξης.

Πρώτα χρόνια διακυβέρνησης
Στις εκλογές της 29ης Φεβρουαρίου 1956 που διενεργήθηκαν με κυβέρνηση Κ. Καραμανλή η ΕΡΕ πέτυχε την απόλυτη πλειοψηφία στο νέο Κοινοβούλιο, παρ' ότι σε ψήφους υπολείφθηκε του αντιπάλου συνδυασμού και ο αρχηγός της σχημάτισε Κυβέρνηση που παρέμεινε στην αρχή μέχρι την 5 Μαρτίου 1958, όταν παραιτήθηκε. Στις διενεργηθείσες στις 11 Μαΐου εκλογές, υπό την υπηρεσιακή κυβέρνηση Κ. Γεωργακόπουλου, η ΕΡΕ πέτυχε και πάλι την πλειοψηφία.

"Περικλής", Εκλογές Βίας και νοθείας και παρακράτος
Στις εκλογές του 1958 η ΕΔΑ αναδείχθηκε αξιωματική αντιπολίτευση με ποσοστό 24,4%. Το γεγονός αυτό προκάλεσε έντονη ανησυχία στην κυβέρνηση της ΕΡΕ, η οποία αντέδρασε άμεσα συγκροτώντας μυστική επιτροπή στα πλαίσια του σχεδίου "Περικλής" στην οποία συμμετείχαν οι Γεώργιος Παπαδόπουλος, Γεώργιος Γεωργαλάς και Λευτέρης Σταυρίδης. Σκοπός του "Περικλή" ήταν ο περιορισμός της επιρροής της ΕΔΑ και η εφαρμογή του θα είχε βαθειά χρονική διάρκεια. Επιπλέον η ΕΡΕ χρηματοδότησε διάφορους αντικομμουνιστικούς, συντηρητικούς και εθνικιστικούς κύκλους, κυρίως δημοσιογραφικούς, σπαταλώντας μάλιστα μεγάλο μέγεθος οικονομικών πόρων. Τελικά το σχέδιο βρήκε ανοιχτή εφαρμογή στις εκλογές του 1961, που ονομάστηκαν εκλογές βίας και νοθείας. Εντούτοις, το σχέδιο καταγγέλθηκε από την ΕΔΑ και την Ένωση Κέντρου. Παρά ταύτα, η ΕΡΕ διατήρησε επαφές με διάφορους ακροδεξιούς κύκλους, κυρίως με παρακρατικές οργανώσεις (π.χ. Οργάνωση Καρφίτσα). Ωστόσο, η κατάσταση θα ξεφύγει από τον έλεγχο της ΕΡΕ το 1963 όταν θα δολοφονηθεί από την Καρφίτσα ο Γρηγόρης Λαμπράκης, βουλευτής της ΕΔΑ και θα τραυματιστεί ο Γιώργος Τσαρουχάς. Τότε, ο Καραμανλής θα αναφωνήσει το περίφημο Ποιος κυβερνά αυτόν τον τόπο θέλοντας έμμεσα να στιγματίσει το παλάτι και την Φρειδερίκη.

Η πορεία μετά τον Καραμανλή
Μετά την ήττα του κόμματός του το 1963 ο Καραμανλής παραιτήθηκε και μετέβη στο εξωτερικό με ψευδώνυμο, από το αεροδρόμιο του Ελληνικού και παρά την αντίθεση του Βασιλέως Παύλου να μη φύγει. Αρχηγός τότε της ΕΡΕ ανέλαβε ο Παναγιώτης Κανελλόπουλος που ήττήθηκε στις εκλογές της 17ης Φεβρουαρίου 1964 από την ΕΚ του Γ. Παπανδρέου. Η ΕΡΕ πρωταγωνίστησε στις πολιτικές εξελίξεις την διετία 1965-1967, μετά την παραίτηση του Γεωργίου Παπανδρέου (15 Ιουλίου 1965) και στις 3 Απριλίου 1967 ο αρχηγός της σχημάτισε κυβέρνηση με σκοπό να οδηγήσει τη χώρα σε εκλογές στις 28 Μαΐου.
Όμως τους πρόλαβε το πραξικόπημα των επίορκων αξιωματικών στις 21 Απριλίου 1967 και η ΕΡΕ όπως και όλα τα υφιστάμενα τότε πολιτικά κόμματα και πολιτικές οργανώσεις διαλύθηκε.
Διάδοχο της ΕΡΕ κόμμα μεταδικτατορικά θεωρείται η Νέα Δημοκρατία, ιδρυθείσα κάτω από νέες συνθήκες το 1974 από τον Κωνσταντίνο Καραμανλή, κινούμενη στον ίδιο πολιτικό χώρο.

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου